Królewiec, Wilno, Ryga, Tallinn, Lipawa, Kłajpeda, Tartu. Miasta.

Hanna Arendt, Jaan Kross, Siergiej Eisenstein, Mark Rothko, Romain Gary, Gidon Kremer, Jacques Lipchitz, Arvo Pärt. Ludzie.

To tylko niektórzy bohaterowie i niektóre miasta. Aż trudno pojąć, że tylu wybitnych ludzi pochodzi z tych trzech krajów o łącznej liczbie 5/6 milionów mieszkańców. Szok.

A to tylko część! Bo i Barysznikow – geniusz baletu, żona Lampedusy, baronowa bałtycka Alexandra Wolff von Stomersee, w której pałacu bałtyckim powstała część słynnego „Lamparta”. Przykłady można by mnożyć.

Zdumiewające, że w tak małych społecznościach przyszło działać tak wielu geniuszom. Liczba wybitnych kompozytorów i wokalistów jest oszałamiająca.

Przeczytałem tę książkę w Grecji. Traktuje ona o krajach bałtyckich: Litwie, Łotwie, Estonii i o Kurlandii – obszarze zamieszkałym przez Bałtów niemieckich i znajdującym się pomiędzy Litwą i Łotwą.

Jan Brokken „Bałtyckie dusze”

Ale opowieść o tym miejscu i tych narodach jest prowadzona poprzez historie niezwykłych ludzi i ich twórczość oraz biografię ich rodzin. W to jest wpleciona narracja o tych państwach i ich historii jako efekt uboczny, choć zasadniczy życia bohaterów.

To jedna z najbardziej niezwykłych książek, jakie przeczytałem ostatnimi laty. Mimo że jest poniekąd zbiorem biografii, jest jednocześnie rozprawą filozoficzną, historiozoficzną.

Tych ludzi braliśmy za Rosjan, bo mieszkali w Związku Radzieckim, a to są Bałtowie, a nie Rosjanie. Gdy tak głębiej pogrzebać w korzeniach ukraińskich, gruzińskich, żydowskich wielu uważanych za Rosjan twórców kultury rosyjskiej to by się okazało, że to nie Rosjanie.

Może Wałęsa ma więc rację, że trzeba Rosję zredukować do 50 mln mieszkańców? Do jej właściwych rozmiarów.

Ta książka pokazuje też (i stąd jej niezwykłość) wydarzenia, których nie znamy i które spychamy w podświadomość, bo są za trudne i wymagają rewizji wielu oczywistych prawd o nas samych i naszej tożsamości.

Pogromy antysemickie w Białymstoku, jeszcze przed pierwszą wojną światową! Podobnie na Łotwie, Litwie. Wysiedlenie niemieckich Bałtów po setkach lat zamieszkiwania tych terenów. Okrutne, tragiczne, bolesne. Z drugiej strony brutalny feudalizm tych panów Kurlandii. Niezwykła tradycja chórów na Łotwie i Litwie. Żydowskie związki zawodowe na początku dwudziestego wieku. Dzisiejsza tożsamość bałtyckich Rosjan.

Ta ogromna liczba utalentowanych ludzi to niejako rezultat tej trudnej historii: żeby przetrwać, będąc tak małym, trzeba być bardzo dużym.

Komentarze

Aby zapewnić najwyższą jakość usług strona wykorzystuje pliki cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Polityka Prywatności

Polityka plików „cookies”: korzystając ze strony Janusza Palikota akceptujesz zasady zawarte w niniejszej polityce prywatności: Po co nam cookie? Cookies używamy w celu optymalizowania korzystania ze stron www oraz również w celu gromadzenia danych statystycznych/analitycznych, do identyfikowania sposób korzystania użytkowników ze stron internetowych. Dane te dają możliwość ulepszania funkcjonalności, struktury i zawartości stron www, oczywiście z wyłączeniem personalnej identyfikacji użytkownika. Dane osobowe gromadzone przy użyciu plików cookies są zbierane wyłącznie w celu wykonywania określonych akcji na rzecz użytkownika. Dane zawierające informacje osobowe są zaszyfrowane, w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osobom nieuprawnionym. Akceptowanie plików cookies nie jest obowiązkowe! Możesz samodzielnie zmienić warunki przechowywania lub uzyskiwania dostępu do cookies za pomocą ustawień oprogramowania zainstalowanego w Twoim urządzeniu. Janusz Palikot nie odpowiada za zawartość plików cookies wysyłanych przez inne strony internetowe, do których linki umieszczone są na naszych stronach Zaufani Partnerzy Korzystając ze strony możesz otrzymywać pliki cookies pochodzące od Zaufanych Partnerów. Mogą oni korzystać z plików cookie do celów reklamowych, analitycznych i statystycznych. Strona wykorzystuje oprogramowanie analityczne od Zaufanych Partnerów (Google Analitics, Facebook), zamieszczając w urządzeniu końcowym Użytkownika kody umożliwiające zbieranie danych o nim. Janusz Palikot

X